Niedozwolone klauzule w umowach kredytu indeksowanego
Przyznanie sobie przez banki jednostronnego uprawnienia do ustalania kursu waluty, w wyniku którego dochodzi do obowiązku spłaty wyższej kwoty kredytu aniżeli udzielonej, czy przerzucanie w całości na frankowiczów ryzyka związanego z wahaniem kursów wymiany walut, sprawia że klauzule indeksacyjne zawarte w umowach kredytu indeksowanego stanowią tzw. klauzule abuzywne.
Skutkiem uznania że klauzula indeksacyjna jest klauzulą abuzywną, a więc naruszającą prawo lub interesy, obowiązki czy prawa konsumenta, jest nieważność takiego zapisu i to od samego początku obowiązywania umowy.
Konsekwencją z kolei uznania klauzuli indeksacyjnej za nieważną jest brak w umowie kredytu indeksowanego zapisów dotyczących ustalania przez bank wysokości poszczególnych rat i tym samym zasad spłaty kredytu przez frankowicza. Powstaje zatem problem jak wykonać taką umowę?
Czy sądy mogą zmienić klauzule niedozwolone w sprawach frankowych?
W polskim systemie prawnym sąd nie jest uprawniony do zastąpienia nieuczciwego zapisu, czyli klauzuli indeksacyjnej innym zapisem, na przykład odwołującym się do kursu NBP zamiast do tabel kursów kupna i sprzedaży franka szwajcarskiego stosowanych przez dany bank.
Brak wspomnianego uprawnienia sądu do modyfikacji treści klauzul indeksacyjnych potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyroki z dnia 20 września 2017 r. w sprawie C-186/16 Andriciuc i inni oraz z dnia 30 kwietnia 2014 r. w sprawie C‑26/13Árpád Kásler, Hajnalka Káslerné Rábai przeciwko OTP Jelzálogbank Zrt) oraz liczne tzw. istotne poglądy wydawane przez prezesa UOKiK w sprawach frankowiczów.
Skoro sąd nie ma kompetencji do zastąpienia klauzuli indeksacyjnej innym zapisem, to umowa kredytu indeksacyjnego jest nieważna, ponieważ abuzywność klauzul indeksacyjnych oznacza, że umowy takiej nie da się po prostu wykonać
Jeśli zatem żądamy w pozwie unieważnienia takiej umowy i akceptujemy takie rozwiązanie, sąd co do zasady powinien unieważnić umowę kredytu indeksacyjnego (a dokładnie: stwierdzić nieważność umowy kredytu frankowego lub jej nieistnienie).
Skutek unieważnienia kredytu frankowego
W przypadku unieważnienia umowy kredytu indeksacyjnego, frankowicz powinien zwrócić dokładnie taką kwotę, jaką otrzymał od banku przy zawarciu umowy, a więc bez odsetek czy prowizji.
Innymi słowy: kredytobiorca otrzymał od banku kwotę 200 tys. PLN. Do dnia dzisiejszego kredytobiorca tytułem rat kapitałowo – odsetkowych oraz innych opłat (prowizja, ubezpieczenie) zwrócił bankowi kwotę 250 tys. PLN. Przy nieważnej umowie bank będzie musiał zwrócić nadpłacony kapitał, a więc kwotę 50 tys. PLN.
Z powyższego przykładu wynika, że uznanie umowy kredytu frankowego za nieważną jest bardzo korzystne dla frankowicza.
Więcej o skutkach stwierdzenia nieważności kredytu frankowego pisałem w artykule, z którym możesz się zapoznać w tym miejscu. Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na temat rozliczenia nieważnej umowy kredytu frankowego zapraszam do zapoznania się z artykułem: „W jaki sposób przebiega rozliczenie nieważnej umowy kredytu frankowego?„.
Jeśli zastanawiasz się czy zawarta przez Ciebie umowa kredytu indeksowanego jest nieważna i jakiej kwoty możesz żądać od banku, zapraszam do kontaktu. Możesz także zapoznać się z bazą wyroków prowadzonych przez Kancelarią.
