Nie tylko spółka z o.o. – kto ma obowiązek ogłoszenia upadłości?
Obowiązek ogłoszenia upadłości dotyczy przedsiębiorców, a więc przede wszystkim osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz spółek prawa handlowego, np. spółki komandytowej czy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Obowiązek ten dotyczy także spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych, które nie prowadzą działalności gospodarczej.
Prawo upadłościowe przewiduje obowiązek ogłoszenia upadłości także przez wspólników spółki partnerskiej, wspólników spółki jawnej oraz komplementariuszy w spółce komandytowej, jak i komandytowo-akcyjnej. Upadłości wspomnianych wspólników nie wolno mylić z upadłością samej spółki.
W przypadku wystąpienia problemów finansowych firmy, czy to osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, czy to spółka prawa handlowego, ma obowiązek ogłoszenia upadłości. Możliwość ogłoszenia upadłości dotyczy jedynie konsumentów w ramach tzw. upadłości konsumenckiej.
Niewypłacalność przedsiębiorcy jako podstawa ogłoszenia upadłości
Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Niewypłacalność oznacza utratę zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Jest to tzw. niewypłacalność płynnościowa.
Żeby ułatwić ustalenie, kiedy mamy do czynienia z niewypłacalnością, ustawodawca przyjął domniemanie, zgodnie z którym za niewypłacalnego uznaje się dłużnika, który utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Zrozumienie, kiedy powstaje niewypłacalność, jest kluczowe, dlatego też warto wyjaśnić sobie następujące kwestie:
1. niewypłacalność dotyczy niewykonywania przez dłużnika wymagalnych zobowiązań, a więc takich, których termin zapłaty, np. wskazany na wystawionej przez kontrahenta fakturze VAT, już upłynął;
2. niewykonywanie wymagalnych zobowiązań może dotyczyć zarówno zobowiązań prywatnych – w stosunku do kontrahentów jak i publicznoprawnych, np. w stosunku do ZUS-u czy urzędu skarbowego;
3. niewykonywanie wymagalnych zobowiązań nie musi odnosić się do wszystkich zobowiązań, jakie mamy;
4. trzymiesięczny termin opóźnienia w wykonaniu zobowiązań pieniężnych liczymy nie od pierwszego, ale od drugiego niespłaconego w terminie zobowiązania;
5. drugie niespłacone w terminie zobowiązanie musi dotyczyć drugiego innego wierzyciela. Do ogłoszenia upadłości konieczne jest zatem posiadanie co najmniej dwóch wierzycieli. Oznacza to, że niewypłacalność nigdy nie wystąpi, jeśli mamy tylko jednego wierzyciela.
Rzadziej spotykaną podstawą ogłoszenia upadłości jest tzw. niewypłacalność bilansowa. Odnosi się ona przede wszystkim do spółek prawa handlowego.
Z niewypłacalnością bilansową mamy do czynienia, gdy przez okres co najmniej dwudziestu czterech miesięcy wartość zobowiązań jest wyższa niż wartość posiadanego majątku. Bieżące wykonywanie poszczególnych zobowiązań nie ma zatem wpływu na to, czy spółka jest niewypłacalna.
Termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości
Na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości mamy 30 dni, licząc od dnia, w którym wystąpiła niewypłacalność. Z niewypłacalnością z kolei mamy do czynienia w momencie, w którym dłużnik nie spłaci drugiego z rzędu wymagalnego zobowiązania i stan ten trwa przez co najmniej 3 miesiące.
Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zostać zatem złożony nie później niż przed upływem 4-tego miesiąca, licząc od terminu zapłaty (data wymagalności) drugiego z rzędu niespłacanego w terminie zobowiązania.
O tym jak dokładnie obliczyć termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości dowiesz się w artykule „Jak liczyć termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości„.
Konsekwencje niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie
Polskie prawo przewiduje surowe konsekwencje dla dłużników, którzy nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie.
Do wspomnianych konsekwencji należy zaliczyć:
1. zakaz prowadzenia działalności gospodarczej;
2. brak możliwości byłych przedsiębiorców oddłużenia w ramach upadłości konsumenckiej;
3. odpowiedzialność subsydiarną członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 299 Kodeksu spółek handlowych);
4. odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie;
5. odpowiedzialność karną.
Jeśli zastanawiasz się czy prowadzona przez Ciebie spółka jest niewypłacalna i czy zachodzą podstawy do ogłoszenia upadłości, nie zwlekaj dłużej i zwróć się po pomoc do radcy prawnego zajmującego się sprawami upadłościowymi.
