Nieważność kredytu CHF a wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału
Jedną z najistotniejszych spornych kwestii między frankowiczami a bankami jest tzw. wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału.
Banki stoją na stanowisku, że w przypadku stwierdzenia nieważności umowy kredytu powiązanej z walutą obcą przysługuje im wspomniane wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału.
Z kolei frankowicze twierdzą, że skutkiem uznania umowy kredytu frankowego za nieważną jest konieczność dokonania stosownego rozliczenia między stronami polegającego na zwrocie wzajemnych świadczeń, co można zobrazować na poniższym przykładzie:
Bank wypłacił kredytobiorcy kwotę 200 tys. zł. Do dnia dzisiejszego kredytobiorca tytułem rat kapitałowo – odsetkowych oraz innych opłat (prowizja, ubezpieczenie) zwrócił bankowi kwotę 250 tys. zł. Przy nieważnej umowie bank będzie musiał zwrócić nadpłacony kapitał, a więc kwotę 50 tys. zł.
Przytoczony przykład pokazuje, dlaczego banki tak usilnie kreują stanowisko, że w przypadku stwierdzenia nieważności kredytu frankowego przysługuje im opisywane wynagrodzenie za bezumowne korzystane z kapitału. Żądania te mają bowiem odstraszyć frankowiczów od dochodzenia swoich spraw na drodze sądowej i wywoływać tzw. efekt mrożący.
Opinia Rzecznika Generalnego TSUE – bezpodstawność roszczeń banków
Przed TSUE toczy się obecnie sprawa o sygn. C-520/21, która dotyczy m.in. opisywanej w tym artykule kwestii. Wyrok TSUE bardzo często jest poprzedzony opinią Rzecznika Generalnego TSUE Anthonego Michaela Collinsa, która nie jest dla TSUE wiążąca. Niemniej, wyroki TSUE bardzo często odzwierciedlają poglądy Rzecznika Generalnego TSUE.
W swojej opinii z dnia 16 lutego 2023 r. Rzecznik Generalny TSUE podniósł, że przepisy dyrektywy 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1) należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą w przypadku uznania, iż umowa kredytu zawarta przez konsumenta i bank jest od początku nieważna z powodu zawarcia w niej nieuczciwych warunków umownych, bank, oprócz zwrotu pieniędzy zapłaconych na podstawie tej umowy oraz zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty, może w następstwie takiego uznania domagać się od konsumenta także dodatkowych świadczeń.
Innymi słowy, w ocenie Rzecznika Generalnego TSUE bank nie może dochodzić wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, jeżeli dojdzie do uznania, że umowa kredytu frankowego jest nieważna.
Wyrok TSUE w sprawie C-520/21 a dotychczasowe orzecznictwo TSUE
Wyrok w opisywanej sprawie ma zapaść w czwartek 15 czerwca 2023 r. Będzie to niezwykle ważne orzeczenie dla tysięcy toczących się spraw w polskich sądach w sprawach tzw. kredytów franków.
Analizując orzecznictwo TSUE – podpierając się także opinią Rzecznika Generalnego TSUE – należy oczekiwać, iż TSUE stanie po stronie frankowiczów i stwierdzi brak jakichkolwiek podstaw banków do żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału (należy to odnieść także do żądań o waloryzację świadczenia).
W wyrokach z dnia 8 grudnia 2022 r. C-625/21 oraz z dnia 12 stycznia 2023 r. C-395/21 TSUE – w dość analogicznych stanach faktycznych jak nieważność kredytu frankowego – orzekł brak podstaw do tzw. wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału, albowiem uwzględnienie tego typu żądań doprowadziłoby de facto do modyfikacji umowy, co jest niedopuszczalne.
Orzecznictwo sądów polskich a wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału
Sprawy dotyczące tzw. wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału są sprawami dość nowymi i nie ma w tym zakresie jeszcze ugruntowanego orzecznictwa.
Niemniej, obserwując pierwsze orzeczenia w tych sprawach należy uznać, że sądy polskie stoją na stanowisku, iż roszczenia banków o wynagrodzenie za korzystanie przez kredytobiorcę z udostępnionego kapitału po stwierdzeniu nieważności umowy kredytu we frankach są bezpodstawne i nie znajdują oparcia w obowiązujących przepisach prawa. Więcej pisałem o tym w artykule: „Unieważnienie umowy frankowej a wynagrodzenie banku za bezumowne korzystanie z kapitału”.
Także takie stanowisko (o braku podstaw do żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału) zostało zaprezentowane w prawomocnych wyrokach uzyskanych przez Kancelarię:
Pomoc dla frankowiczów
Kancelaria świadczy pomoc prawną dla frankowiczów w sporach z bankami zarówno w sprawach dotyczących stwierdzenia nieważności umowy kredytowej i odzyskania nadpłaconych pieniędzy, ale także dotyczących roszczeń o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału i waloryzację świadczenia.
Jeśli zastanawiasz się, czy masz szansę w sporze z bankiem o stwierdzenie nieważności umowy kredytowej, zwróć się do mnie. Przenalizuję Twoją dokumentację oraz przedstawię optymalną strategię działania.
