Definicja spółki komandytowej
Zgodnie z art. 102 Kodeksu spółek handlowych spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
Spółka komandytowa jest spółką o złożonym osobowo-kapitałowym charakterze.
Regulacje prawne dotyczące spółki komandytowej
Przepisy prawne dotyczące spółki komandytowej w Kodeksie spółek handlowych nie są w pełni autonomiczne, co oznacza, że oprócz przepisów ogólnych, np. dotyczących spółek osobowych, przepisów regulujących łączenie się i przekształcanie spółek z udziałem spółki komandytowej, czy przepisów wprost dotyczących spółki komandytowej, stosuje się do niej w sprawach nieuregulowanych przepisy dotyczące spółki jawnej.
Elementy osobowe w spółce komandytowej
Do elementów osobowych spółki komandytowej zalicza się:
1) podmiotowość prawną – spółka komandytowa jest tzw. ułomną osobą prawną i w przeciwieństwie do spółek kapitałowych nie posiada osobowości prawnej;
2) strukturę firmy spółki, która zawiera nazwisko lub firmę (nazwę) co najmniej jednego komplementariusza;
3) uczestnictwo co najmniej dwóch wspólników o zróżnicowanej pozycji prawnej (komplementariusza i komandytariusza);
4) odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki;
5) powierzenie prowadzenia spraw oraz reprezentacji spółki komplementariuszom;
6) stałość składu osobowego komplementariuszy;
7) brak występowania organów spółki, np. zarządu;
8) przyczyny jej rozwiązania poprzez śmierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie jedynego komplementariusza ze spółki.
Elementy kapitałowe w spółce komandytowej
Z kolei do elementów kapitałowych spółki komandytowej zalicza się:
1) uczestnictwo w spółce komandytariuszy, którzy ponoszą ograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki (do wysokości tzw. sumy komandytowej);
2) brak po stronie komandytariuszy ustawowego prawa i obowiązku prowadzenia spraw spółki;
3) wyłączenie wobec komandytariuszy prawa do ustawowego reprezentowania spółki.
Zastosowanie spółki komandytowej w obrocie gospodarczym
Spółka komandytowa jest bardzo ciekawą formą z uwagi na występowanie dwóch różnych wspólników o odmiennym statusie prawnym. W praktyce bowiem komplementariusz pełni rolę tzw. aktywnego inwestora, który posiada czas, umiejętności czy też pomysł na prowadzenie działalności, ale nie dysponuje odpowiednimi środkami pieniężnymi. Z kolei komandytariusz występuje jako inwestor pasywny, który angażuje się w prowadzenie spółki tylko majątkowo poprzez wniesienie kapitału, bez bezpośredniego zaangażowania swojego czasu oraz umiejętności.
Spółka komandytowa często funkcjonuje jako spółka z o.o. – spółka komandytowa, w której rolę komplementariusza pełni spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Jest to bardzo atrakcyjna odmiana spółki komandytowej m.in. z uwagi na to, że za zobowiązania spółki komandytowej osobiście odpowiada tylko sp. z o.o., a nie jej wspólnicy oraz ze względu na możliwość skorzystania z pojedynczego opodatkowania dochodów uzyskiwanych w spółce komandytowej.
Powstanie i rejestracja spółki komandytowej
Do założenia spółki komandytowej konieczne jest podpisanie umowy (w formie aktu notarialnego), złożenie wniosku o wpis spółki do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu spółki do KRS. Zaletą spółki komandytowej jest to, że można ją założyć przez Internet.
Spółka komandytowa może także powstać w sposób następczy, czyli w drodze przekształcenia innej spółki handlowej bądź spółki cywilnej.
Reprezentacja spółki komandytowej
Spółka komandytowa jest reprezentowana przez komplementariuszy, którzy z mocy umowy lub prawomocnego orzeczenia sądu nie zostali pozbawieni prawa reprezentowania spółki.
Komandytariusz może z kolei reprezentować spółkę komandytową tylko jako pełnomocnik, ewentualnie jako prokurent. Cechą spółki komandytowej jest wyłączenie wobec komandytariuszy prawa do ustawowego reprezentowania spółki.
Sposób reprezentacji spółki komandytowej wynikać będzie z treści umowy oraz wpisu w KRS, do którego zgłasza się i w którym ujawnia się sposób reprezentacji oraz dane osób (komplementariuszy) uprawnionych do reprezentowania spółki. Z zasady każdy komplementariusz jest uprawniony do samodzielnego reprezentowania spółki komandytowej.
Zasady prowadzenia spraw spółki komandytowej
Sprawy spółki prowadzone są przez komplementariuszy. Każdy bowiem z nich ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Zasady te są analogiczne jak w przypadku spółki jawnej, co oznacza, że np. każdy komplementariusz może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki.
Komandytariusz z kolei nie ma ustawowego prawa i obowiązku prowadzenia spraw spółki. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest jednak zgoda komandytariuszy, przy czym umowa spółki może wyłączyć obowiązek każdorazowego uzyskiwania takiej zgody.
Status prawny komplementariusza oraz komandytariusza w spółce komandytowej
Cechą charakterystyczną w spółce komandytowej jest udział dwóch grup wspólników posiadających różny status prawny, tj. komplementariusza i komandytariusza.
Komplementariusz w spółce komandytowej pełni funkcję tzw. inwestora aktywnego (ponoszącego odpowiedzialność względem wierzycieli spółki), jego status prawny ma naturę osobową, charakteryzującą się:
1) odpowiedzialnością za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
2) ustawowym prawem reprezentowania spółki;
3) ustawowym prawem i obowiązkiem prowadzenia spraw spółki;
4) zakazem konkurencji względem spółki.
Z kolei komandytariusz w spółce komandytowej pełni funkcję tzw. inwestora pasywnego, a jego status ma naturę kapitałową i charakteryzuje się:
1) odpowiedzialnością wobec wierzycieli za zobowiązania spółki do wysokości tzw. sumy komandytowej (różnicy między niniejszą sumą a wartością wkładu wniesionego i niezwróconego do spółki);
2) brakiem prawa i obowiązku prowadzenia spraw spółki;
3) wyłączeniem ustawowej reprezentacji spółki (możliwość reprezentowania spółki jedynie w charakterze pełnomocnika, w tym prokurenta);
4) brakiem obowiązku lojalności wobec spółki;
5) posiadaniem tzw. uprawnień kontrolnych, tj. prawa do żądania odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądania ksiąg i dokumentów celem sprawdzenia jego rzetelności. Nadto, na wniosek komandytariusza sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, zarządzić w każdym czasie udostępnienie mu sprawozdania finansowego lub złożenie innych wyjaśnień, jak również dopuścić komandytariusza do przejrzenia ksiąg i dokumentów.
Pomoc prawna w sprawach dotyczących spółki komandytowej
Jeśli rozważasz założenie spółki komandytowej, w tym spółki z o.o. – spółki komandytowej, skontaktuj się ze mną. Wyjaśnię Ci, jakie są wady oraz zalety tej formy prowadzenia działalności gospodarczej oraz jak zarejestrować spółkę komandytową.
