Definicja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.)
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową, która może zostać utworzona w jakimkolwiek prawnie dopuszczalnym celu, takim jak np. prowadzenie działalności gospodarczej, zarządzenie holdingiem czy działalność non-profit.
Spółka ta, w przeciwieństwie do spółki akcyjnej, wykazuje pewne właściwości spółki osobowej. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi zatem postać spółki kapitałowej z cechami, które są charakterystyczne dla spółek osobowych.
Ideą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest oddzielenie majątku spółki od majątku wspólników i przez to wyłączenie ich osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki oraz stosunkowo nieskomplikowana procedura założenia i następnie funkcjonowania spółki.
Regulacje prawne dotyczące spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Przepisy prawne dotyczące spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w tym zasad jej zakładania, funkcjonowania, likwidacji, a także przekształcania w inną spółkę prawa handlowego, znajdują się w Kodeksie spółek handlowych (KSH). Do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zastosowanie znajdują także przepisy Kodeksu cywilnego oraz przepisy innych ustaw szczególnych, które mają pierwszeństwo przed przepisami KSH, np. ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji.
Nie bez znaczenia są również postanowienia umowne, które mogą odbiegać od regulacji przewidzianych w przepisach, w szczególności KSH.
Kapitałowy charakter spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką mającą wszystkie zasadnicze właściwości spółki kapitałowej, co przejawia się w tym, że:
1) spółkaposiada osobowość prawną;
2) majątek wspólników jest całkowicie oddzielony od majątku spółki;
3) wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki;
4) majątek spółki nie może stanowić przedmiotu egzekucji mającej zaspokoić osobistego wierzyciela wspólnika;
5) spółka działa za pośrednictwem swoich organów – zarządu, zgromadzenia wspólników oraz rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej;
6) spółka działa w oparciu ostały kapitał zakładowy, którego minimalna wysokość wynosi 5.000 zł;
7) skład osobowy (wspólników) spółki jest zmienny – „Zmiana wspólnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością”;
8) dopuszczalne jest powstanie i istnienie tzw. jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Elementy osobowe w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką o mieszanej postaci i do jej elementów osobowych zalicza się:
1) prawo wspólników do wykonywania osobistej kontroli działań i funkcjonowania spółki, a także możliwość przeglądania ksiąg i dokumentów, a także zasięgania informacji o stanie spraw i majątku spółki;
2) możliwość żądania orzeczenia przez sąd wyłączenia wspólnika ze spółki;
3) możliwość rozwiązania spółki na żądanie wspólnika;
4) wyłączenie możliwości wystawienia na udział lub prawo do zysku w spółce dokumentów na okaziciela, jak również dokumentów imiennych lub na zlecenie;
5) możliwość wstąpienia do spółki spadkobierców zmarłego wspólnika, chyba że umowa spółki stanowi inaczej;
6) możliwość wydawania wiążących zaleceń zarządowi przez zgromadzenie wspólników w kwestiach, które dotyczą prowadzenia spraw spółki.
Zastosowanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma bardzo szerokie zastosowanie, które dotyczy przede wszystkim działalności gospodarczej o małych i średnich rozmiarach, niewymagającej zaangażowania znaczących środków do jej prowadzenia (minimalna wysokość kapitału zakładowego to 5.000 zł).
Oczywiście nie można wykluczyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dla prowadzenia większego przedsiębiorstwa, zwłaszcza jeżeli wspólnicy chcą stworzyć odpowiednią strukturę organizacyjną dla swojego biznesu i jednocześnie wyłączyć osobistą odpowiedzialność za długi spółki.
Omawiana forma organizacyjno-prawna wykorzystywana jest także w celach niezarobkowych polegających np. na działalności non-profit czy naukowo – rozwojowej.
Powstanie i rejestracja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powstaje z chwilą wpisania jej do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Wpis ten poprzedza: 1) zawarcie umowy spółki w formie aktu notarialnego (sporządzenie aktu założycielskiego w przypadku spółki jednoosobowej); 2) wniesienie przez wspólników przewidzianych w umowie wkładów na pokrycie w całości kapitału zakładowego spółki; 3) ustanowienie wymaganych przez przepisy organów; 4) zgłoszenie spółki do KRS.
Jedną z zalet spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest możliwość założenia jej przez Internet. Więcej na ten temat dowiesz się w artykule: „Jak założyć spółkę przez Internet?”.
Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może dojść także w sposób następczy poprzez przekształcenie, np. spółki komandytowej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Reprezentacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest reprezentowana przez zarząd. Zasady reprezentacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynikać będą z treści umowy oraz wpisu w KRS, do którego zgłasza się i w którym ujawnia się sposób reprezentacji oraz dane osób uprawnionych do reprezentowania spółki. Na temat zgłaszania członków zarządu do KRS pisałem w tekście: „Zmiana członka zarządu w spółce kapitałowej”.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być reprezentowana także przez pełnomocników oraz prokurentów. Powołanie prokurenta wymaga zgody (uchwały) wszystkich członków zarządu.
W niektórych sytuacjach spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będzie reprezentowana przez radę nadzorczą lub pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników. Dzieje się tak, gdy umowa, np. sprzedaży, jest zawierana między spółką a jej członkiem zarządu. Rozwiązanie to dotyczy także sytuacji spornych w relacji spółka – członek zarządu.
Warto jeszcze pamiętać, że ograniczenia reprezentacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wykonywanej przez zarząd wynikają z konieczności uzyskania zgody wspólników (uchwały zgromadzenia wspólników), np. na nabycie nieruchomości czy zwrot dopłat.
Zasady prowadzenia spraw spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, stosuje się następujące zasady prowadzenia spraw spółki z ograniczoną odpowiedzialnością:
1) każdy członek zarządu ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki;
2) każdy członek zarządu może prowadzić bez uprzedniej uchwały zarządu sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki;
3) jeżeli przed załatwieniem sprawy, o której mowa w pkt. 2, choćby jeden z pozostałych członków zarządu sprzeciwi się jej przeprowadzeniu lub jeżeli sprawa przekracza zakres zwykłych czynności spółki, wymagana jest uprzednia uchwała zarządu;
4) uchwały zarządu mogą być powzięte, jeżeli wszyscy członkowie zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu zarządu. Uchwały zarządu zapadają bezwzględną większością głosów;
5) powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu;
6) każdy członek zarządu może samodzielnie odwołać prokurę.
Kompetencje uchwałodawcze wspólników – zgromadzenie wspólników
Zgromadzenie wspólników pełni funkcję uchwałodawczą w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością poprzez podejmowanie uchwał w sprawach takich jak: zmiany umowy spółki, zatwierdzanie sprawozdań finansowych, powoływanie i odwoływanie członków zarządu czy podjęcie decyzji o rozwiązaniu (likwidacji) spółki.
Nadzór nad działalnością spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Organami nadzoru spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są rada nadzorcza oraz komisja rewizyjna. Organy te pełnią stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Ustanowienie tych organów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest co do zasady fakultatywne.
W spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500.000 zł, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu, ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej jest obligatoryjne.
Nie można zapominać, iż każdy z wspólników ma prawo do wykonywania osobistej kontroli działań i funkcjonowania spółki, a także możliwość przeglądania ksiąg i dokumentów oraz zasięgania informacji o stanie spraw i majątku spółki. Jeżeli natomiast doszło do ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, umowa spółki może wyłączyć albo ograniczyć indywidualną kontrolę wspólników.
Pomoc prawna w sprawach dotyczących spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Jeżeli jesteś zainteresowany założeniem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo chciałbyś dowiedzieć się czegoś na temat funkcjonowania, prowadzenia spraw spółki, jej reprezentowania czy zwoływania zgromadzeń wspólników, zapraszam do kontaktu.
