W ostatnich miesiącach państwa UE uzgodniły swoje stanowisko w sprawie dużej nowelizacji praw pasażerów lotniczych. Najgłośniejsze punkty to podniesienie progów opóźnienia do 4 godzin (loty do 3 500 km i wewnątrz UE) oraz 6 godzin (loty dłuższe), z ryczałtami €300/€500. Zanim jednak nowe zasady staną się prawem, wciąż obowiązuje dotychczasowy próg 3 godzin na potrzeby odszkodowania pieniężnego. Poniżej wyjaśniamy, co się prawdopodobnie zmieni, co obowiązuje dziś i jak krok po kroku zabezpieczyć swoje roszczenie.
Co (najprawdopodobniej) się zmieni – najważniejsze punkty projektu
Ministrowie transportu UE przyjęli 5 czerwca 2025 r. wspólne stanowisko Rady. Obejmuje ono m.in. wyższe progi opóźnień uprawniające do odszkodowania: 4 godziny i €300 dla podróży do 3 500 km i wewnątrz UE oraz 6 godzin i €500 dla podróży dłuższych. To duża zmiana względem obecnej praktyki (3 h oraz €250/€400/€600). Jednocześnie Rada doprecyzowuje, kiedy linia może powołać się na „okoliczności nadzwyczajne”.
Nowością są też ostrzejsze terminy: pasażer ma mieć 6 miesięcy na złożenie wniosku/skargi do linii, a przewoźnik 14 dni na wypłatę lub jasną odpowiedź. Wzmocniono prawo do szybkiego przebukowania, w tym możliwość samodzielnego zorganizowania zmiany planu podróży, jeśli linia nie zaproponuje realnej alternatywy w ciągu 3 godzin – z prawem do zwrotu kosztów (do 400% ceny biletu). Doprecyzowano także prawa podczas „postoju na płycie” (tarmac delay) – minimalna pomoc i możliwość opuszczenia pokładu po 3 godzinach.
Kiedy nowe przepisy wejdą w życie i co to znaczy dla pasażerów?
Stanowisko Rady nie jest jeszcze prawem. Teraz trafiło do Parlamentu Europejskiego, który może je przyjąć, zmienić lub odrzucić. Dopiero po uzgodnieniu wspólnego brzmienia i publikacji w Dzienniku Urzędowym UE zacznie biec vacatio legis. Do tego czasu obowiązują dotychczasowe zasady. W praktyce: jeśli dziś Twój lot przyleci 3 godziny i 10 minut po czasie, nadal możesz dochodzić świadczenia według obecnych reguł.
Warto śledzić prace Parlamentu, bo część rozwiązań może jeszcze się zmienić. W dyskusji przewijają się także inne wątki „prokonsumenckie” (np. ujednolicenie zasad bagażu podręcznego), ale ich finalny kształt nie jest przesądzony. Dlatego kluczowe jest działanie według stanu faktycznego i prawnego w dniu zakłócenia.
Co obowiązuje dziś (dopóki zmiany nie wejdą w życie)
Dzisiaj podstawą jest rozporządzenie 261/2004 i orzecznictwo TSUE. Odszkodowanie przysługuje co do zasady przy opóźnieniu w przylocie ≥ 3 godziny, w wysokości €250/€400/€600 w zależności od dystansu, chyba że przewoźnik wykaże „okoliczności nadzwyczajne” (np. zamknięcie przestrzeni powietrznej). Czas przybycia liczy się jako moment otwarcia co najmniej jednych drzwi samolotu w porcie docelowym.
Pasażer ma także prawo do opieki (napoje, posiłki, komunikacja, hotel przy nocnym oczekiwaniu) oraz – przy opóźnieniu ≥ 5 godzin – do rezygnacji z podróży i zwrotu kosztu biletu (z ewentualnym powrotem do portu wylotu). Roszczenie kieruje się do linii operującej lot (nie zawsze do sprzedawcy biletu).
Jak nie stracić roszczenia – praktyczna procedura krok po kroku
1) Zabezpiecz dowody od razu. Zachowaj kartę pokładową, e-maile/SMS-y od linii, rób zdjęcia tablic przylotów i komunikatów o opóźnieniu/odwołaniu. Poproś o pisemne potwierdzenie przyczyny. To szczególnie ważne, gdy przewoźnik później powoła się na „okoliczności nadzwyczajne”.
2) Zgłoś roszczenie do przewoźnika. Oficjalny formularz znajdziesz zwykle na stronie linii. Opisz żądania: odszkodowanie (art. 7), zwrot kosztów opieki (rachunki za posiłki, hotel, przejazdy), ew. zwrot biletu przy ≥ 5 h. W Polsce organem nadzoru jest ULC – jeśli linia odmawia bez podstaw, złóż skargę, dołączając korespondencję i dowody.
3) Eskaluj roszczenie. Po bezskutecznej reklamacji rozważ wezwanie do zapłaty i pozew (sąd właściwy według miejsca przylotu/odlotu lub siedziby przewoźnika). W sprawach o ryczałt warto dołożyć wniosek o odsetki od dnia wymagalności. Dobrze uzupełnić pozew o krótką analizę, dlaczego wskazane przez linię „okoliczności nadzwyczajne” nie spełniają kryteriów (np. awaria techniczna rutynowo nie wyłącza odpowiedzialności).
4) Nie zwlekaj z terminami. Nawet jeżeli projekt Rady przewiduje 6 miesięcy na zgłoszenie, to dziś stosujesz krajowe terminy przedawnienia roszczeń umownych (w Polsce co do zasady 6 lat; dla roszczeń sprzed 2022 r. – 10 lat), ale praktycznie im szybciej, tym lepiej. Gdy nowelizacja wejdzie w życie, nowsze loty obejmą nowe, krótsze okna zgłoszeń po stronie linii, a Tobie będzie łatwiej dowodzić.
Scenariusz „3 h 30 min dziś vs. próg 4 h w projekcie” – co robić?
Jeżeli Twój lot w 2025 r. przyleciał 3:30 h po czasie, działaj według aktualnych przepisów: złóż reklamację jak najszybciej i zbierz dokumenty potwierdzające godzinę otwarcia drzwi po przylocie (boarding pass + potwierdzenia, zdjęcia tablic). W obecnym stanie prawnym masz podstawy do roszczenia, a przewoźnik musi wykazać ewentualne „okoliczności nadzwyczajne”.
Nie czekaj „na nowe prawo”. Z perspektywy dowodowej i terminów administracyjnych to ryzykowne – a projekt Rady dodatkowo nakłada krótki termin 14 dni na odpowiedź linii po złożeniu wniosku, co – gdy zacznie obowiązywać – powinno przyspieszyć Twoją ścieżkę.
Checklist dowodów i kosztów, które możesz odzyskać
Przygotuj: (1) kartę pokładową i numer rezerwacji, (2) potwierdzenia godzin (zrzuty ekranu/zdjęcia tablic), (3) rachunki za posiłki, napoje, hotel, transfer, (4) korespondencję z linią, (5) krótką notatkę świadków (współpasażerów). To baza pod reklamację i – jeśli trzeba – pozew.
Pamiętaj, że prawo do opieki przysługuje niezależnie od późniejszego odszkodowania ryczałtowego. Jeżeli linia nie zapewniła tej opieki, złóż wniosek o zwrot udokumentowanych kosztów.
Najczęstsze błędy i mity
„Spóźniliśmy się do gate’u, to nasza wina – nic się nie da zrobić.” Jeżeli pierwotną przyczyną była zmiana bramki, opóźnienie lotu łączonego albo chaos informacyjny po stronie lotniska/przewoźnika, sytuacja bywa inna niż „zwykłe spóźnienie”. Warto ustalić fakty i zebrać zeznania współpasażerów.
„Samolot wylądował z opóźnieniem 2:55, to i tak dostaniemy ryczałt.” Nie – kluczowy jest czas otwarcia drzwi, a nie przyziemienie/kołowanie. Niewielkie różnice decydują o byciu „tuż pod progiem”. Udokumentuj to zdjęciem tablicy przylotów lub komunikatem aplikacji linii.
„Awaria techniczna = nadzwyczajne okoliczności.” Rutynowe usterki eksploatacyjne z reguły nie wyłączają odpowiedzialności; linia musi wykazać, że podjęła wszystkie racjonalne środki, a zdarzenie było poza jej kontrolą. Projekt Rady dalej to doprecyzowuje – ale nie zmienia zasady ciężaru dowodu.
FAQ (na dziś i po zmianach)
Czy nadal mogę żądać odszkodowania po 3 godzinach?
Tak, dopóki nowelizacja nie wejdzie w życie. Obecnie roszczenie przysługuje przy ≥ 3 h w przylocie (z wyjątkami).
Czy po zmianach odszkodowanie będzie dopiero od 4 h/6 h?
Taki jest kierunek stanowiska Rady: €300 powyżej 4 h (krótsze trasy i intra-UE) i €500 powyżej 6 h (dłuższe trasy). To jeszcze nie obowiązuje – czeka na decyzję Parlamentu.
Czy będę mógł kupić nowy bilet sam i odzyskać pieniądze?
Projekt zakłada, że jeśli linia nie zaproponuje realnej zmiany planu w ciągu 3 godzin, pasażer będzie mógł samodzielnie zorganizować podróż i żądać zwrotu (z limitem do 400% ceny oryginalnego biletu). To rozwiązanie z projektu – dziś działasz w reżimie art. 8 (routowanie przez linię).
Jak liczyć „czas przylotu”?
Decyduje moment otwarcia drzwi samolotu w porcie docelowym (a nie przyziemienie).
Podsumowanie: co zrobić już teraz
Po pierwsze, działaj według obecnych zasad (3 h). Po drugie, zabezpiecz dowody natychmiast i złóż reklamację do linii. Po trzecie, jeżeli spotkasz się z odmową – eskaluj (ULC/sąd). Po czwarte, śledź proces zmian: jeśli wejdą, dla nowych zdarzeń progi mogą wzrosnąć do 4/6 h, ale równolegle pojawią się mechanizmy szybszej odpowiedzi linii i wyraźniejsze reguły przebukowania.
Uwaga o aktualności
Ten artykuł uwzględnia stan prac legislacyjnych i praktykę na dzień 30 września 2025 r.. Dla Twojej sprawy kluczowe będą daty lotu i obowiązujące wtedy przepisy. Jeśli potrzebujesz, przeanalizujemy dokumenty i przygotujemy reklamację lub pozew (wraz z kalkulacją szans).
